Khói thuốc lá – con đường ngắn nhất dẫn đến ung thư phổi

Thuốc lá - Kẻ gieo rắc bệnh tật và cái chết. Nguồn: vinacosh.

Trước đây, mọi người thường nghĩ ung thư là do gen di truyền nhưng theo GS.TS Nguyễn Bá Đức, Phó Chủ tịch Hội ung thư VN, nguyên Giám đốc BV K, nhân tố di truyền chỉ chiếm dưới 10%; còn lại phần lớn ung thư phát sinh do các thói quen không có lợi cho sức khỏe như: hút thuốc, lạm dụng rượu bia, chế độ dinh dưỡng không an toàn, không hợp lý, ít vận động thể lực, quan hệ tình dục không an toàn, ô nhiễm môi trường…

Đặc biệt, hút thuốc là nguyên nhân của 30% trong tổng số các loại ung thư ở người, bao gồm: ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư thực quản ung thư khoang miệng, ung thư bang quang, ung thư tụy và ung thư dạ dày. Riêng với ung thư phổi, hút thuốc lá là nguyên do của trên 90% trường hợp mắc bệnh. Dòng khói từ đầu điếu thuốc lá cháy có chứa các chất độc gây ung thư còn nhiều hơn dòng khói chính do người hút hít về trong phổi của mình. Trong khói thuốc lá không chỉ có chất nicotin ảnh hưởng đến hệ tim mạch mà còn có trên 70 loại hóa chất độc hại khác nhau có thể gây ung thư. Đặc biệt trong số này có tới 43 chất đã được chứng minh là gây bệnh ung thư như benzopyren, nitrosamine, cadmium, niken, urethane, toluidine.

Cũng theo GS. Đức, những người không hút thuốc nhưng sống cùng với người hút thuốc và hít phải khói thuốc lá thì cũng có nguy cơ mắc các loại bệnh liên quan đến hút thuốc lá như chính người hút, đặc biệt đối với phụ nữ và trẻ em.

Hãy từ bỏ thuốc lá để có bầu không khí trong lành, bộ phận tránh bệnh tật. Ảnh minh họa.

Hút thuốc lá nâng cao nguy cơ ung thư phổi lên 13 lần

Ung thư nói chung hiện nay và ung thư phổi nói riêng tại Việt Nam vẫn đang gia tăng nhanh chóng. Theo GS.TS Mai Trọng Khoa, PGĐ BV Bạch Mai, GĐ Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu của BV, nguyên do dẫn đến ung thư phổi vẫn chưa rõ ràng nhưng người ta tìm thấy những mối liên quan các yếu tố đối với bệnh lý ác tính này, trong đó nhấn mạnh đặc biệt thuốc lá. Đây là nguyên do bậc nhất gây ung thư phổi. Tỉ lệ ung thư phổi tăng lên theo mức độ tiêu thụ thuốc lá. Tỉ lệ ung thư phổi tại người nghiện thuốc lá cao hơn rất nhiều. Tỉ lệ ung thư phổi gia tăng theo số năm hút thuốc và số lượng thuốc hút mỗi ngày.

90% trường hợp ung thư phổi tại người nghiện thuốc lá. Trong khói thuốc lá có hơn 40 chất có khả năng gây ung thư đó là các Hydrocarbure thơm đa vòng như 3-4 benzopyren, Dibenzanthracen, Polonium 40 và Sélénium trong giấy cuốn thuốc lá.

Hút thuốc lá chủ động làm tăng nguy cơ bị ung thư phổi lên 13 lần. Tiếp xúc trong tương lai với khói thuốc bị động cũng làm tăng nguy cơ.

Thuốc lá tàn phá phổi của bạn. Ảnh minh họa.

Về triệu chứng của bệnh ung thư phổi, tại giai đoạn sớm, bệnh thường phát triển âm thầm, triệu chứng nghèo nàn hoặc không có triệu chứng. Các dấu hiệu gợi ý thường là: nam giới trên 40 tuổi, nghiện thuốc lá, thuốc lào, ho khan kéo dài, có thể có đờm lẫn máu, điều trị kháng sinh không có kết quả.

Ở giai đoạn tiến triển, triệu chứng bệnh đa dạng tùy theo vị trí u, mức độ lan rộng của tổn thương như: đau ngực, đau dai dẳng, cố định một vị trí. Khó thở lúc khối u to, chèn ép, bít tắc đường hô hấp. Hội chứng trung thất: chèn ép tĩnh mạch chủ trên (tĩnh mạch cổ nổi to), chèn ép thực quản (khó nuốt, nuốt đau), chèn ép thần kinh quặt ngược trái (khàn tiếng), chèn ép thần kinh giao cảm cổ (khe mắt hẹp, đồng tử co nhỏ, gò má đỏ bên tổn thương), chèn ép thần kinh phế vị (hồi hộp, tim đập nhanh),… tràn dịch màng tim, rối loạn nhịp tim, tràn dịch màng phổi, toàn thân mệt mỏi, gầy sút, sốt.

Các dấu hiệu do di căn: hạch thượng đòn, nốt di căn da thành ngực. Di căn não: hội chứng nâng cao áp lực nội sọ, liệt thần kinh khu trú. Di căn xương: đau gãy xương bệnh lý. Di căn phổi đối bên, di căn gan: thường không có triệu chứng lâm sàng…

Theo các bác sĩ, việc điều trị ung thư phổi dựa vào thể trạng bệnh nhân, loại mô bệnh học và giai đoạn bệnh. Điều trị ung thư phổi bao gồm các phương pháp: phẫu thuật, xạ trị, hóa chất. Có thể điều trị đơn giản một phương pháp hoặc có thể kết hợp nhiều phương pháp với nhau. Cho đến nay mặc dù đã có không ít tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị nhưng tiên lượng bệnh vẫn còn dè dặt.Chính vì vậy, 1 trong những biện pháp phòng ngừa bệnh lý ác tính này là không hút thuốc lá. Điều này không những tốt cho sức khỏe của chính người hút mà còn là biện pháp hữu hiệu bảo vệ người thân, gia đình và cộng đồng. Bên cạnh đó, có chính sách dinh dưỡng, sinh hoạt, làm việc hợp lý. Cần thăm khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi có các triệu chứng ho kéo dài, đau ngực… để phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.

Dương Hải